Dobre wieści dla miłośników kawy! Ostatnio opublikowane badania naukowe potwierdziły korzystny wpływ umiarkowanego spożycia kawy na ryzyko chorób układu krążenia, zarówno u osób zdrowych jak i chorujących na serce.
Kawa zawiera wiele substancji czynnych, w tym kofeinę, która może powodować przyspieszenie akcji serca, stąd często obawa pacjentów i ich lekarzy o negatywny wpływ spożycia kawy na układ krążenia.
Tymczasem duże badanie obserwacyjne, w ramach którego przez ponad 10 lat obserwowano prawie 400 tysięcy zdrowych osób (średnia wieku 57 lat, 50% kobiet), wykazało że spożycie kawy w ilości do 6 filiżanek na dobę jest bezpieczne dla układu krążenia, a nawet może mieć protekcyjny efekt. I tak największe korzyści przynosiło spożycie 2-3 filiżanek kawy na dobę, zmniejszając o 10-15% ryzyko wystąpienia:
- choroby wieńcowej,
- niewydolności serca,
- zaburzeń rytmu,
- zgonu z każdej przyczyny.
Kawa jest bezpieczna także u chorych na serce. W badaniu z ponad 30 tysiącami chorych na choroby układu krążenia, w tym z rozpoznaną arytmią (np. migotaniem przedsionków), wykazano, że spożycie 2-3 filiżanek kawy na dobę istotnie zmniejszało ryzyko zgonu. Dodatkowo kawa w grupie chorych na serce nie zwiększała ryzyka wystąpienia innych zaburzeń rytmu, o co często obawiają się chorzy i ich lekarze.
Korzystny wpływ kawy nie zależy od jej rodzaju. Zarówno kawa mielona jak i rozpuszczalna redukowała ryzyko zgonu. Co ciekawe kawa bezkofeinowa dawała nieco słabsze efekty, gdyż w stosunku do kawy z kofeiną nie zmniejszała ryzyka wystąpienia arytmii oraz niewydolności serca.
Korzystny efekt działania kawy przypisywany jest zawartości substancji biologicznie czynnych, szczególnie polifenoli – w tym ich głównie kwasowi chlorogenowemu. Polifenole zawarte w kawie powodują redukcję stresu oksydacyjnego oraz stanu zapalnego, zwiększenie wrażliwości na insulinę, hamowanie wchłaniania glukozy i tłuszczu w jelitach, a także przyspieszenie metabolizmu.
Kawa szczególnie niefiltrowana, zawiera diterpeny (kafestol i kaweol), czyli związki tłuszczowe, które nadają jej wyjątkowego smaku i aromatu, ale także mogą powodować negatywne efekty. Powodują one zwiększenie stężenie cholesterolu LDL oraz trójglicerydów we krwi. Z drugiej strony powodują wydalanie związków rakotwórczych oraz chronią układ nerwowy przed stresem oksydacyjnym. Pamiętać należy, że filtrowanie kawy powoduje zmniejszenie stężenia diterpenów w naparze.
W dobie pandemii otyłości, istotnego czynnika ryzyka chorób serca, warto dodać, że czarna kawa sama w sobie ma niski indeks glikemiczny (dokładnie IG wynosi 0) i małą zawartość kalorii (0,5 kcal/100g kawy). Dodanie do kawy cukru, mleka, czy śmietanki, zmniejsza stężenie polifenoli w napoju poprzez ich wiązanie w nierozpuszczalne związki. Dodatki do kawy, szczególnie słodycze, istotnie podwyższają wydzielanie insuliny i stanowią dodatkowe źródło kalorii w diecie. Może prowadzić to do dodatniego bilansu energetycznego i wzrostu masy ciała, a co za tym idzie zwiększenia ryzyka chorób serca.
Umiarkowane spożycie kawy jest bezpieczne, a nawet korzystne. Kawa może być częścią codziennej zbilansowanej diety.
Na podstawie:
Chieng D, et al. Effects of habitual coffee consumption on incident cardiovascular disease, arrhythmia, and mortality: findings from uk biobank. J Am Coll Cardiol. 2022 Mar, 79 (9_Supplement) 1455.
Kistler P, et al. Regular coffee intake is associated with improved mortality in prevalent cardiovascular disease. J Am Coll Cardiol. 2022 Mar, 79 (9_Supplement) 1490.
Chieng D, et al. Ground, instant, or decaffeinated coffee? Impact of different coffee subtypes on incident arrhythmia, cardiovascular disease and mortality. J Am Coll Cardiol. 2022 Mar, 79 (9_Supplement) 26.
